Kompleks
Mizdahqon
Mizdahqon
Mizdahqon ikki tepalikda joylashgan harxil davrga oid manzilgohlar majmuasidir – G'arbiy tepalik, madaniy qatlamlarning to'planishi natijasida vujudga kelgan, -
Sharqiy tepalik, tabiiy balandlikni, shuningdek, bu tepaliklar va uning atrofidagi hududlarni ifodalaydi.
Umumiy maydoni 200 gektarga yaqin.
sharqiy tepalikning janubiy qismi
V.V. Bartold (3.10.1869 - 19.08.1930)
Mizdahqon arxeologik xarobalari
G'arbiy tepalik
G'arbiy tepalik. Butun tepalikni qadimgi Gaur-qal'a arxeologik yodgorligi egallaydi. Miloddan avvalgi IV - Milodiy XIII asr boshlarigacha. Maydoni 8 gektarga yaqin.
Gaur-qal'a — X asr arab manbalarida Mizdahqon nomi bilan tilga olingan shahar.
V.V. Bartold arab geograflari ma'lumotlariga asoslanib, birinchi bo'lib Mizdahqon manzilgohini aniqladi va ular shaharning katta-kichikligini Gurganj (Xorazmshohlar davlatining poytaxti / hozirgi Ko’hna Urganch shahri) bilan tenglashtirdi.
Gaur-qal’a - asosiy parametrlar:
Qal'a devori xom g'isht va paxsadan qurilgan. Shaharni perimetri bo'ylab o'rab oladi. Saqlanib qolgan balandligi 10 m.
al'a devori chizig'idan tashqariga chiqqan o'nta minora bo’lgan
Shahar darvozasi sharqiy tomonda joylashgan. Darvoza tuzilmalari bilan mustahkamlangan.
Xususiyatlari - shahar miloddan avvalgi IV asrdan XIII asr boshlarigacha mavjud bo'lgan.
Madaniy qatlamning qalinligi 10 m.
jome masjidi
Oltin O'rda
Shaharning topografiyasi o'rganilmagan.
Gaur-qal'aning janubi-sharqiy qismida ikkita mustaqil memoriy majmua qazilgan. Tadqiqotchilar ularni sitadel sifatida talqin qilishgan. Sharqiy sitadel IX-X asr boshlariga to'g'ri keladi. Saroy binosi hisoblangan g'arbiy sitadel XI-XIII asr boshlariga to'g'ri keladi. XIII asr boshlarida shahar o'z faoliyatini to'xtatadi.
Uning vayron bo'lishi mo'g'ullarning Xorazmni bosib olishi (1221-yilda qo'shni Gurganj - Xorazmshoh davlatining poytaxti mo'g'ullar tomonidan bosib olinishi) bilan bog'liq. Bu vaqtda shaharning suv ta'minoti uzilgan bo'lishi mumkin.
Bu hududda XIII asr boshlari – XIV asr oxirlariga to'g'ri keladigan aholi punkti bo’lgan.
Maydoni 80 gektarga yaqin.
X—XI asrlarda bu hududda hovli tarizli turar joylar bo'lgan.
Gaur-qal'a tashlab ketilganidan so'ng, Mizdahqon shahri bu hududga ko'chib o'tgan.
XIII-XIV asrlar boshlarida shahar Jochi Ulusi (Oltin O'rda) tarkibiga kirgan.
Shaharning vayron bo'lishi XIV asrning oxiriga to'g'ri keladi. Oltin O'rda davlatining umumiy inqirozi va mintaqaning suv ta'minoti tizimidagi o'zgarishlar bilan bog'liq.
XV asr boshlarida shaharda turar-joylar qoldiqlari izlari topilgan.
qadimgi Mizdahqon manzilgohining manzarasi
Yodgorlik hududi
Qal'a devorining yo'qligi shaharning maydonini aniqlashni qiyinlashtiradi. Taxminiy maydoni: 80 ga.
Stratigrafiyaning o'ziga xosligi - aholi punktining madaniy qatlamining qalin emasligi: atigi ikkita madaniy qatlam.
Shaharda - turar joylar, ko'cha, xiyobon;
hunarmandchilik mahsulotlari qoldiqlari (kulolchilik, vinochilik va b.); mahalla masjidi qoldiqlari (?, XIV asr) qazilgan.
Sharqiy tepalik
Jumart qassob
Sharqiy tepalikning janubiy qismida
Umumiy maydoni taxminan 100 gektar
Sharqiy tepalikning janubiy qismida shahar nekropoli mavjud.
Nekropol III—XIV asrlarga oid.
Nekropol hududidan olingan materiallar asosida ikki xronologik bosqich aniqlandi. Ular shaharning dafn etilgan aholisining diniy mansubligi bilan bog'liq.
Birinchi bosqich - zardushtiylik / sopol sarkofagda, sopol idishlarda, sopol ossuariylarda dafn etish. Ossuariylarni o'rnatish uchun dafn tuzilmalari (naus) aniqlangan
III asrdan VIII asr o'rtalariga to'g'ri keladi.
Ikkinchi bosqich - musulmonlar / jasadni yerga dafn qilish, yog'och tobutlarda dafn qilish
VIII asr o'rtalaridan XIV asrlarga to'g'ri keladi.
Sharqiy tepalikning shimoliy qismida
XII-XIV asrlarga oid "honaqoh" atrofidagi binolar majmuasi:
xonakoh
maqbara (?)
"qishki" masjid XII asr.
XII asrda qurilgan “yozgi” masjid.
-mehrobni ta'mirlash va almashtirish - XIV asr.
XII asr Xalifa Rajab qurilishi. XIV asrda yangilanishi
Mazlumxon-Suluv, XIII–XIV asrlar.
Qirq-Cho'pon maqbarasi, XIII-XIV asrlar.
nomsiz №1 maqbara, XIII asr boshi.
nomsiz № 2 maqbara qurilishi - XII - erta XIII asrlar, XIV asrda yangilanishi.
Shomun-nabiy maqbarasi, XII-XIV (?) asrlarda asos solingan. XVII–XIX (?) asrlarda qurilgan. XXI asrda to'liq qayta qurilgan.
Gyaur-qala.aerofotosurat
Xalifa Erejep qazishmalari
Muqaddas Jumard-qassob tepaligi / nekropol. III-VIII, IX-XIV asrlar.
Hozirda Sharqiy tepalikni zamonaviy qabriston egallagan.
Sharq va janubi-sharqqa 1,5 km gacha bo'lgan masofaga cho'zilgan irrigatsiya tarmog'i izlari.
Mizdahqon atrofida hech qanday arxeologik tadqiqotlar o'tkazilmagan. Umumiy maydoni taxminan 12 gektar
Inshootlar izlari bo‘lgan shahar atrofi tumani
Tepaliklardan sharqqa va janubi-sharqqa 1,5 km gacha masofaga cho‘zilgan agroirrigatsion tekislanish izlari bo‘lgan sug‘orish tarmog‘i.
Mizdakxon okrugi arxeologik jihatdan o‘rganilmagan.
2018-yilda ta’mirlash ishlari paytida maqbara butunlay vayron qilingan va uning o‘rniga yangi bino qurilgan.
Hozirgi vaqtda Sharqiy tepalikda arxeologik ishlarni olib borishning iloji yo‘q, chunki u deyarli butunlay zamonaviy qabriston bilan band.
Juma masjidi